مشهد بلای جان ذخیره آبی سد دوستی

سال ۱۴۰۱ به دلیل کاهش بارش‌ها تبدیل به سال بحرانی برای استان شد، به گونه‌ای که اکنون یکی از سدهای مهم استان که مشترک المنافع با کشورهای ترکمنستان و افغانستان است، از لحاظ ذخیره آبی به کاهش حدود ۹۰درصدی رسیده و مشهد نیز برای تأمین آب از سال‌های گذشته اقدام به بهره‌برداری از این ذخیره آبی نموده است

به گزارش توسعه و اقتصاد پایدار، گروهی از عکاسان و خبرنگاران خراسان رضوی برای مشاهده وضعیت ذخایر آبی استان با همراهی گروهی از مسئولین آب منطقه‌ای به بازدید از سد دوستی پرداختند.

اعضای تور رسانه‌ای با ورود به این منطقه، ناگهان شاهد وضعیت اسف‌بار سد دوستی از لحاظ میزان ذخیره آبی شدند. در همین راستا به گفتگویی با مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای استان پرداختند و در پاسخ به سوالات خبرنگاران، کاظم جم عنوان کرد: چهار سد دوستی، طرق، کارده و تبارک با حجم یک میلیارد و ۵۷۰ میلیون متر مکعب، منابع آبی مشهد را تأمین می‌کنند.

وی افزود: سد دوستی به تنهایی دارای حجمی معادل یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب است که به صورت مشترک با وزارت آب ترکمنستان و با حق آب ۵۰ درصدی برای هر کشور بر روی رودخانه هریرود قرار دارد.

کاظم جم درخصوص حجم کنونی آب ذخیره شده در این سد عنوان کرد: حجم کنونی آب سد دوستی، چیزی حدود ۱۶ درصد از کل حجم این سد است که این میزان معادل ۱۵۶ میلیون متر مکعب ذخیره آبی موجود است.

وی افزود: ۵۰ میلیون متر مکعب از این حجم را آب مرده تشکیل داده است و ۱۰۰ میلیون باقیمانده آن نیز با احتساب به سهم مشترک با ترکمنستان، تنها ۵۰ میلیون متر مکعب است و از این مقدار نیز به میزان ۲ هزار لیتر بر ثانیه به شهر مشهد منتقل می‌گردد.

مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای خراسان رضوی درباره میزان بارندگی عنوان کرد: در سال آبی جاری تاکنون، تنها ۸۵ میلی متر بارندگی داشته‌ایم و نکته مهم آن است که سال ۱۴۰۱ با بارش ۱۱۵ میلی متر، خشک‌ترین سال بارانی در ۵۰ سال اخیر بوده است و وضعیت اسف‌بار کنونی، حتی از سال پیش هم بدتر است.

روزی ۱۳۰ لیتر، میزان مصرف آب توسط مشهدی‌ها

وی در ادامه با اشاره به آمار آبفا عنوان کرد: بر اساس آخرین آمار اداره آبفای مشهد، سهم هر مشهدی در استفاده از آب شرب، روزانه ۱۳۰ لیتر است. این آمار ۳۰ لیتر کمتر از حجم آب مصرفی مشترکین آب در سراسر کشور است که روزانه ۱۶۰ لیتر مصرف آب دارند و در نتیجه میزان مصرف آب توسط مشهدی‌ها از سرانه کشوری پایین‌تر است.

جم افزود: نیاز آبی مردم مشهد ۸ هزار و ۵۰۰ لیتر بر ثانیه است که این آمار در فصل تابستان و ایام حضور زائرین و مسافران به ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر در ثانیه می‌رسد، و این موضوع یعنی ۴ هزار لیتر افزایش مصرف آب در ایام پیک سال. با توجه به آمارهای داده شده و انتقال ۲ هزار لیتر در ثانیه آب از سد دوستی به مشهد به عنوان یکی از ۴ سد تأمین کننده آب، شرایط تأمین آب مشهد در شرایط مطلوبی قرار ندارد و کاهش چشمگیر بارندگی، تابستان سختی را رقم خواهد زد.

وی در ادامه گفت: بارندگی از ابتدای سال آبی یعنی پاییز ١۴٠١ تا کنون تنها ٨۵ میلیمتر بوده است و در سال آبی ١۴٠١، خشک ترین سال آبی استان در ۵٠ سال گذشته را تجربه کردیم.

جم مطرح کرد: در حال تجربه خشک‌ترین سال هستیم و در چاه‌های غرب مشهد ٨٠ سانت افت آبخوان داریم و فرونشست و فروچاله در دشت‌های نیشابور، مشهد و تربت جام قابل مشاهده است و این موضوع نشان‌دهنده سال آبی بسیار سخت هست که باید با مشارکت مردم مدیریت شود.

احداث سد شورجه برای تأمین آب مشهد

مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای خراسان رضوی درباره احتمال جیره‌بندی آب خاطرنشان کرد: انتقال آب از غرب دشت مشهد تا پایان خرداد به پایان خواهد رسید و پس از آن، انتقال ۹۶ میلیون مترمکعب در سال میسر می‌گردد. همچنین انتقال ۶۰۰ لیتر در ثانیه از سد ارداک و ۲ هزار لیتر از سد دوستی، احتمال جیره‌بندی آب را کاهش خواهد داد؛ اما باید توجه داشت که وضعیت آبی ما به هیچ عنوان پایدار نیست و ذخایر فعلی هم باید به درستی مدیریت شود.

جم درباره احداث سدی جدید برای تأمین آب مشهد گفت: سد شورجه برای ذخیره خروجی آب مشهد در دست احداث است و اکنون ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی را شاهد هستیم.

وی افزود: به منظور تأمین کسری آب، در حال حفاری چاه‌هایی در مشهد توسط سازمان آبفا و با نظارت آب منطقه‌ای بر اساس یک طرح کارشناسی شده هستیم تا تابستان کم چالشی را پیش رو داشته باشیم.

مدیر روابط عمومی آب منطقه ای استان درباره طرح‌های انتقال آب به مشهد گفت: برای انتقال آب به مشهد، طرح انتقال آب از غرب مشهد، انتقال آب از هزار مسجد و انتقال آب از دریای عمان دنبال می‌شود که در کنار این طرح‌ها در مدیریت مصرف، همراهی مردم را به ویژه در بازه زمانی دو ساله نیاز داریم تا این سال‌های خشک با کمترین چالش گذر کند.

مصرف ۸۱ درصدی آب در حوزه کشاورزی

مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اشاره به سرانه مصرف آب در حوزه کشاورزی اشاره کرد: نکته قابل تأمل دیگر، سرانه مصرف آب در حوزه کشاورزی است که آمارها حاکی از مصرف ۸۱ درصدی آب در این حوزه دارد. اداره جهاد کشاورزی مسئول ساختار کشاورزی و اصلاح مدل آن است تا میزان آب مصرفی را کاهش دهد.

وی افزود: در حال حاضر، تمامی چاه‌های آب صنعت کشاورزی مجهز به کنتورهای هوشمند است و از اتاق «مانیتورینگ» آب منطقه‌ای رصد کامل می‌شود. اما جهاد کشاورزی هم باید برای اصلاح شیوه‌های کشاورزی که کمک فراوانی به کاهش مصرف آب می‌کند، اقدام نماید.

دستورالعمل صرفه‌جویی مصرف آب توسط زائران ابلاغ شده است

مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای خراسان رضوی درباره میزان مصرف آب توسط شهروندان و زائران در مشهد اشاره کرد: مشهد، کلانشهری با جمعیت تقریبی ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است که با توجه به زائرپذیر بودن و ورود ۳۰ میلیون نفری زائران در طول سال، طبعاً حجم آب مصرفی بالا می‌رود. به طور متوسط اگر ماندگاری زائر ٣ روز باشد و بر تعداد روزهای سال تقسیم کنیم جمعیت روزانه ٢۵٠هزار نفری به مشهد اضافه می‌شود که این جمعیت هم نیاز به تأمین آب دارد.

جم افزود: برای صرفه‌جویی در هتل‌ها دستورالعملی ابلاغ شده که میزان سرانه برداشت برای هر مسافر در آن مشخص است و در حال اجرای طرح‌های اطلاع‌رسانی در خصوص مصرف آب در مبادی ورودی از جمله راه آهن و ترمینال برای زائران هستیم.